ΑΝΑΓΛΥΦΟ ΚΑΙ ΟΡΙΑ
Ο Κάμπος εκτείνεται νότια από την πόλη της Χίου στην πεδινή περιοχή που περικλείεται από ημιορεινούς όγκους, τη θάλασσα και τα εδάφη των χωριών που είναι γνωστά ως Καμπόχωρα. Ουσιαστικά μέρος του εδάφους της σημερινής πόλης, όσο και κάποιων από τα Καμπόχωρα μπορεί να θεωρηθεί ότι αποτελεί ένα γεωγραφικό συνεχές και γι αυτό τα όρια του Κάμπου μετακινούνται από καιρό σε καιρό. Ιστορικά, η περιοχή που αναπτύσσεται νότια της πόλης, διακρίνεται από τον Κάμπο και την εποχή της Τουρκοκρατίας φέρει το όνομα «Βαρβάσι» από το τουρκικό Varos που σημαίνει προάστιο. Τον 19ο αιώνα βρίσκουμε στις πηγές το Πάνω και το Κάτω Βαρβάσι, ενώ στον 20ο αιώνα αναφέρονται στους εκλογικούς καταλόγους του 1928 ως Βαρβάσι, ενορίες που τις σκεφτόμαστε, έστω και κατεστραμμένες πολεοδομικά, ως Κάμπο. Άλλωστε φαίνεται ότι περιβόλια με την δομή του Καμπούσικου περιβολιού βρίσκονταν από τις όχθες του Παρθένη ποταμού και μέχρι τα Θυμιανά και το Νεοχώρι. Ανάλογα, παρά την ονομασία Κάμπος, μεγάλες ιδιοκτησίες και ναοί με κτήτορες γνωστές οικογένειες γαιοκτημόνων του Κάμπου, βρίσκονται λίγο ψηλότερα στις πλαγιές των λόφων στα δυτικά.
Συμβατικά μπορούμε να πούμε ότι ο ιστορικός Κάμπος ξεκινά από τον Παρθένη ποταμό και καταλαμβάνει ολόκληρη την περιοχή που ορίζεται από τους λόφους και την παραλία της Λευκωνιάς και του Κονταριού, στην ακτογραμμή που ξεκινά από τις εκβολές του Παρθένη και καταλήγει στο εργοστάσιο παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος της ΔΕΗ.
Περιοχή παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος, ΔΕΗ
Σχέση με την Θάλασσα
Ο Κάμπος ανοίγεται στη θάλασσα στη βόρεια-βορειοανατολική του πλευρά. Σε ένα μέτωπο λίγων χιλιομέτρων ο Κάμπος βρέχεται από τον όρμο της Χίου, στο πιο προστατευμένο από τις τρικυμίες τμήμα των στενών ανάμεσα στο νησί και τις ακτές της Ερυθραίας. Είναι προφανές ότι ένα σημαντικό τμήμα, ολόκληρη η Λευκωνιά, δημιουργήθηκε από προσχώσεις και η φυσική ροή των νερών από τους ορεινούς όγκους προς την θάλασσα είναι αυτή που ευεργέτησε και ευεργετεί τον Κάμπο με πολύτιμα στερεά στοιχεία, χώμα και νερό. Παρόλα αυτά η σχέση του Κάμπου με την θάλασσα είναι περισσότερο σχέση αντίθεσης. Πάνω από το έδαφος η θάλασσα απειλεί με τους ανέμους και την αλμύρα της τα ευπαθή δέντρα των εσπεριδοειδών, γι αυτό και αναπτύχθηκαν υψηλοί προστατευτικοί τοίχοι, αλλά και φυσικοί φράχτες από καλαμιές και ροδιές για να τους αντιμετωπίσουν. Κάτω από το έδαφος το υφάλμυρο νερό απειλεί τα πολύτιμα πηγάδια των κτημάτων σε μια ποιητική μάχη ανάμεσα στο καλό νερό της βροχής και του ποταμού και στην καταστροφική επίθεση της αλμύρας.
Τίποτα όμως από τα παραπάνω δεν εμπόδισε τους Καμπούσους, ιδιαίτερα τον τελευταίο ένα – ενάμιση αιώνα να χαίρονται την καλοκαιρινή απόλαυση των μπάνιων, ιδιαίτερα όσον αφορά τα παιδιά και τους επισκέπτες της διασποράς, κάτι που καταγράφεται σε φωτογραφίες και αναμνήσεις των κατοίκων και ιδιοκτητών.
Άλλωστε η μεγάλη θάλασσα αποτέλεσε τον κύριο παράγοντα πλούτου του Κάμπου, εφόσον το θαλάσσιο εμπόριο των εσπεριδοειδών έδωσε πλούτο στους ανθρώπους του και οι εφοπλιστές αποτελούν την πιο δυναμική οικονομικά ομάδα ιδιοκτητών περιβολιών και επαύλεων του Κάμπου.
Σήμερα η παραλιακή ζώνη του Κάμπου έχει αποδοθεί πλήρως σε χρήσεις που υποστηρίζουν την πόλη και το σύνολο του νησιού, ώστε ο Κάμπος σχεδόν δεν αγγίζει την παραλία.
Σχέση με το Βουνό
Η ζωή του Κάμπου πηγάζει από τους ορεινούς όγκους που τον περιβάλλουν. Στον Κάμπο δεσπόζει το βουνό του Κορακάρη από το Βορρά, που είναι και ο κύριος υδροδότης του Κάμπου. Ανατολικά οι λόφοι του Αγίου Κωνσταντίνου και του Αγίου Μηνά αποτελούν ένα φυσικό ανάχωμα στους ανέμους της θάλασσα, και με κατεύθυνση από τα νοτιοανατολικά προς τα δυτικά ολοκληρώνουν την περικύκλωση του Κάμπου και των Καμποχώρων, ο Ανέμωνας, το Παγόβουνο και ο Προφήτης Ηλίας. Παρότι το ύψος των όγκων γύρω από τον Κάμπο δεν ξεπερνά τα 650 μέτρα, η θέση τους και η σχέση τους με την κεντρική ορεινή Χίο και με την θάλασσα δημιουργούν το κατάλληλο περιβάλλον για να υπάρχει άφθονο νερό και να έχει σχηματισθεί ένα γόνιμο και πρόσφορο στην καλλιέργεια έδαφος.
Ο λόφος του Αγίου Κωνσταντίνου αποτελεί διπλή ευλογία για τον Κάμπο αφού από τα σπλάχνα του ξεπηδά η πολύτιμη πέτρα, που αποτελεί το κύριο υλικό δόμησης αλλά και διακόσμησης του Κάμπου και μέρους της πόλης της Χίου, λόγω των ιδιαίτερων αποχρώσεών της, της ποιότητας και της ευχέρειας για την κατεργασία της.
